Grupa Trzymająca Władzę

A tam byłą szkoła Krakowska i szkoła warszawska?

no tak...byla jeszcze trzecia, ale nie pamietam skad...

Nie wiem czy to jest dobrze ale tylko na tym polegam:) niektóre punkty sa juz na forum bo kopiowalem z tad:)

1. Proces wych. Reso.- spełnia funkcje korekcyjną, stanowi świadomy celowy i zaplanowany proces działań wych. Kierunek działalności:+zlikwidowanie przyczyn wywołujących zaburzenie
+usunięcie negatywnych zmian w osobowości +utrwalenie rezultatów korekcyjnych +zainspirowanie jednostki do samowychowania
2.Zasady wych.- a) reedukacji (dobieranie środków wych inspirujących procesy uczenia się)
b)wszechstronnego rozwoju os (dopuszczanie do rozwoju zainteresowań, wielokierunkowość)
c)traktowania penitencjarnego (stosowanie środków nie narażających społ na przestępczą aktywność wych)
3.Metody wych
*wpływu osobistego(psychotechnika) *sytuacyjnego, grupy(socjotechnika) *kulturowego (kulturotechnika)
-wybór metody zależy: *wyjściowego stanu osobowości wych *szczególnych zad wych w danym przypadku diagnozy *warunków i sytuacji w jakich przebiega proces-typy procedur: *antropotechnika(zbiór reguł postępowania przy wykorzystaniu różnego rodzaju więzi między wychowawcą a wychowankiem) *kulturotechnika(formułuje szereg reguł postępowania przy wykorzystaniu rozmaitych dóbr kultury) wyróżniamy kulturotechnikę aktywności szkolnej osób niepełnosprawnych, pracowniczej, rekreacyjnej
4.Diagnoza w reso
-modele diagnozowania:*diagnoza behawioralna(analiza zach pod kątem jego zgodności z normą psychometryczną, bada się związki pomiędzy czynnikami uprzednio działającymi na jednostkę a zach antyspołecznymi) *interakcyjna(istotą jest psychospołeczny rozwój jednostkia zwłaszcza jego zahamowania i zaburzeniaprowadzące do wadliwego funkcjonowania społecznego, CELE określenie rozwoju psychospołecznego, nieprawidłowości w adaptacji społ, zaprojektowanie procesu reso) *interdyscyplinarna(ujmuje zaburzone przystosowanie społ jednostki jako antagonizm destrukcyjny, mający zewnętrzne objawy mechanizmy psychospołeczne i proste i złożone czynniki etiologiczne prowadzące do jego kształtowania się i utrwalania w relacjach jednostki wobec norm prawnych moralnych i obyczajowych)
5.Systemy reso w historii
-System celkowy –(1603 w amsterdamie) ideą było odizolowanie więźniów od siebie; pierwszy znany system penitencjalny. Powstał w USA. Opierał się na trzech przesłankach *wzrost tendencji humanitarnych i wartości życia *rzadsze orzekanie kary śmierci *doktryna religijna amerykańskich protestantów zwanych kwakrami – rygorystyczne traktowanie moralne.
System celkowy przybrał dwie postacie:*Ustrój pensylwański – bazuje na doktrynie kwakrów. Skazanych izolowano w ciągu dnia i nocy. Izolacja wiązała się z całkowitą bezczynnością skazanych *Ustrój augsburski – areszty są okrągłe lub wachlarzowate (areszt w Toruniu). Z centralnego punktu można obserwować wszystkie cele, które wyglądały jak klatki. Ten system nazwany był systemem milczenia. Skazani mogli pracować w czasie dnia, ale i skazanych i strażników obowiązywało milczenie.
-system rodzinny(szwajcarski) upodobnienie więzień d ostruktury rodziny, tworzenie mniejszych grup w wyodrębnionych pomieszczeniach pod stałą opieką tych samych wyhcowawców * 1810 w majątku Fellenberga zakład dla skrajnej nędzy dziecięcej *przyuczano do zawodów rzemieślniczych
-republiki młodzieżowe-organizowane na wzór państwa na zasadzie całkowitej samodzielności * pierwszy 1895 KOOEDUKACYJNA REPUBLIKA MŁODZIEŻY WYKOLEJONEJ w Freeville New York *wychowankowie tworzyli agendy rządowe legislatywę egzekutywę sądownictwo, utrzymywali się sami ,uprawa ,budowa domów, alumninowa waluta
6.Systemy w war zakładowych
-dyscyplinarno-izolacyjny(całkowita izolacja oraz wysoka dyscyplina *izolacja chroniła społ przed przestępcą a dyscyplina uczyła poszanowania wolności * u wychowanków nie zauważano poprawy tylko narastający bunt
-System progresywny – powstał w Anglii i związany był z wprowadzeniem klasyfikacji skazanych (płeć, rodzaj popełnionego czynu, stopień demoralizacji, wcześniejsza karalność, zaburzenia osobowości). Powstał na wyspie Northold. Polegał na tym, że za przejawy pozytywnych zachowań przyznawano w czasie codziennych spotkań określoną liczbę punktów. Suma punktów oznaczała wyznaczony limit, jeżeli osoba go osiągnęła to otrzymywała przywileje. Właściwy rozwój nastąpił w Irlandii, a autorem był Crofton. Polegał na wyróżnieniu trzech faz kary pozbawienia wolności: *Okres surowego reżimu – trwający 9 miesięcy – panował tu system celkowy *Okres ciężkiej pracy i trwał połowę kary – praca w dzień, w nocy izolacja w pojedynczej celi *Okres ograniczonego dozoru – kierowano do lżejszej, opłacanej pracy, nie stosowano kar dyscyplinarnych i okres ten kończył się warunkowym zwolnieniem.
-homogeniczny-polegał na skupieniu więźniów o podobnym stopniu wykolejenia i stanie osobowości *brak indywidualizacji *struktura takiej grupy jednorodnej nie odpowiada struktórze społeczeństwa

7. Reso w środ otwartym
DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE POLICJI;
Zadania policji w tym zakresie to nie tylko wykrywanie sprawców przestępstw, ale przede wszystkim zapobieganie, które polega między innymi na:
- współpracy specjalistów ds. nieletnich ze szkołami a zwłaszcza z pedagogami szkolnymi, nawiązanie kontaktów z Radą Rodziców;
- opracowaniu programów profilaktycznych do walki z narkomanią, alkoholizmem, przestępczością i podejmowanie w tym zakresie wspólnych działań z Kuratorami Oświaty, kuratorami sądowymi, MOP-sem, organizacjami młodzieżowymi itp.
- rozpoznawanie i ujawnianie miejsc i osób mających negatywny wpływ na nieletnich ( meliny pijackie, prostytuckie, złodziejskie itp. ).
Przedsięwzięcia te powinny mieć charakter spójny i systemowy na wszystkich szczeblach administracji państwowej zarówno lokalnej, jak i centralnej. Partnerami policji powinni być również przedstawiciele organów samorządowych i organizacji samorządowych. Na szczeblu centralnym partnerami policji są resorty edukacji, sprawiedliwości, pracy i polityki społecznej oraz zdrowia.
KURATELA SĄDOWA;
Narzędziami, oddziaływania resocjalizacyjnego stosowanego wobec osoby w środowisku, w którym ona żyje są nadzór i dozór. Nadzór stosuje się wobec osoby nieletniej. Sprawowanie nadzoru sąd powierza kuratorowi sądu rejonowego, którego okręgu przebywa nieletni.
Wobec nieletniego sąd może zastosować nie tylko nadzór kuratora, ale również rodziców lub opiekuna albo organizacji społecznej, zakładu pracy, także osoby godnej zaufania.
Rola kuratora polega na współdziałaniu z instytucjami lokalnymi i samorządami w celu:
- organizowania doradztwa wychowawczego i prawnego,
- inspirowania i współrealizowania programów zapobiegających ubóstwu i biedzie, gdyż właśnie z tych środowisk wywodzą się najczęściej sądowi podopieczni,
- inspirowania i realizowania programów edukacyjno-profilaktycznych w środowisku lokalnym,
- podejmowania działań wspierających rodzinę,
- wzbogacania środowiska w instytucje pomocy stałej i okresowej.
OŚRODKI PRACY Z MŁODZIEŻĄ;
Do podstawowych instytucji resocjalizacyjnych charakterze otwartym działającym w miejscu zamieszkania nieletniego, należy kuratorski ośrodek pracy z młodzieżą, rodzina zastępcza i właśnie w/w kurator sądowy.
Zadaniem ośrodków jest wdrażanie uczestników do przestrzegania zasad współżycia społecznego i porządku publicznego oraz kształtowanie właściwego stosunku do nauki i pracy a także rozwijanie uzdolnień poprzez:
- usuwanie pomocy w usuwaniu zaniedbań wychowawczych,
- podnoszenie kultury osobistej,
- wyrabianie i utrwalanie nawyków pracy społecznie użytecznej,
- udzielanie pomocy w nauce przy zdobywaniu przygotowania zawodowego,
- organizowanie wolnego czasu,
- udzielanie pomocy w rozwiązywaniu trudności życiowych
- udzielanie pomocy materialnej;
OCHOTNICZE HUFCE PRACY;
W dziedzinie profilaktyki szczególną rolę odgrywają ochotnicze hufce pracy. Podstawowe jednostki organizacyjne dzielą się na cztery grupy:
szkoleniowo-wychowawcze, organizacyjne i formy ich działalności zajmujące się pośrednictwem pracy, doradztwem zawodowym.
Hufce pracy są najstarsza formą organizacyjna OHP. Ich celem jest uzupełnienie wykształcenia i zdobycie kwalifikacji zawodowych przez młodzież z rodzin patologicznych wymagających specjalnej troski. Do OHP zgłasza się młodzież kierowana przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne, kuratorów sądowych i przez szkoły podstawowe. Do głównych celów OHP, który jest placówką szkoleniowo-wychowawczą należą:
- przeciwdziałanie bezrobociu
- tworzenie warunków umożliwiających podnoszenie kwalifikacji,
- organizowanie doskonalenia zawodowego,
- prowadzenie działalności wychowawczej, profilaktycznej i resocjalizacyjnej wśród młodzieży zagrożonej patologią i wymagającej działań wychowawczych.
Placówka współpracuje z policją, kuratorami, sądami, środowiskiem i rodzicami. Dzięki działalności OHP młodzież z rodzin najbiedniejszych i zagrożonych patologią uzyskała możliwość ukończenia szkoły, zdobycia zawodu, usamodzielnienia się i zerwania załogami.
RODZINY ZASTĘPCZE;
Środkiem wychowawczym przewidzianym przez ustawę o postępowaniu w sprawach nieletnich, nieletnich orzekanym przez sądy rodzinne, jest rodzina zastępcza. Wyróżnia się trzy typy rodzin zastępczych:
- rodziny zastępcze spokrewnione z dzieckiem w stopniu pozwalającym na powstanie obowiązku alimentacyjnego: rodzicami zastępczymi są bracia, siostry, dziadkowie;
- rodziny zastępcze spokrewnione z dzieckiem, ale z uwagi na dalszy stopień pokrewieństwa nie zobowiązane do alimentacji np. biorą dziecko na pewien okres czasu w przypadku choroby rodziców;
- rodziny zastępcze obce w stosunku do dziecka przyjętego pod opiekę i na wychowanie;
Podstawowym obowiązkiem rodziny zastępczej jest sprawowanie faktycznej bieżącej opieki nad dzieckiem i jego wychowanie. Dziecko może zostać umieszczone w rodzinie zastępczej w przypadku ograniczenia, zawieszenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej oraz jeśli takie umieszczenie w rodzinie zastępczej zostało orzeczone jako środek wychowawczy. Rodzina zastępcza zobowiązana jest do:
- zaspokojenia potrzeb psychicznych dziecka,
- zapewnienie mu całkowitej opieki bieżącej,
- zapewnienie wszechstronnego rozwoju intelektualnego i społeczno-moralnego,
- przygotowania do życia w społeczeństwie
- pomoc w usamodzielnieniu się, uzyskaniu pracy i mieszkania.
OGNISKA WYCHOWAWCZE;
Celem ognisk wychowawczych jest udzielenie wszechstronnej pomocy, zarówno młodzieży zagrożonej wykolejeniem społecznym, jak i jej rodzinom, a zwłaszcza dzieciom z rodzin znajdujących się w szczególnie trudnych sytuacjach życiowych.
Chodzi tu o pomoc zarówno materialną, jak i polegającą na usługach i doradzaniu w rozwiązywaniu trudności wychowawczych. Do ognisk wychowawczych przyjmuje się dzieci i młodzież zagrożona wykolejeniem społecznym i wykolejającą się a nie upośledzoną. Do zadań ogniska należy pomaganie wychowankom w utrzymaniu pracy i adaptacji do środowiska zawodowego. Placówki te zakładali działacze Towarzystwa Przyjaciół Dzieci.
10.Ewolucja polskiego więziennictwa
Źródła historyczne wskazują, że w Polsce po raz pierwszy zastosowano metody wychowania poprawczego w stosunku do nieletnich, w przytułku dla sierot założonym w 1629 roku w Warszawie i prowadzonym przez Bractwo Niemieckie.W 1862 roku utworzony został zakład w Mokotowie, który przeznaczony był dla chłopców w wieku 6-16 lat a podstawę przyjęcia do tego zakładu stanowiły:
kara sądowa lub policyjna, złe skłonności w postępowaniu, bezskuteczne stara-nia rodziców i opiekunów oraz pozbawienie opieki rodzicielskiej.
Podstawowym zadaniem zakładu było; skłonienie do określonej poprawy oraz wzbudzenia uczciwości, nauczania pisania, pracowania i czytania. Uchwalenie w 1932 roku Kodeksu karnego, spowodowało konieczność dokonania podziału istniejących zakładów wychowawczo-poprawczych na zakłady wychowawcze i poprawcze, a także konieczność uruchomienia nowych zakładów. Pod koniec 1938 roku w Polsce istniało już 8 zakładów poprawczych dla chłopców i 3 dla dziewcząt.
11.TEORIA HORNISTYCZNA(KANALIZACJA NIEOKIEŁZNANYCH INSTYNKTÓW)POCZĄTKI MYSLI RESOCJALIZACYJNEJ: William Mc Dougell- teza, że napęd postępowania , hornistyczna energia zachowania. Bierze swe źródło z instynktów, które są wrodzone , dziedziczone jako skłonność psychofizyczna do spostrzegania, zwracania uwagi na przedmioty pewnej klasy i przezywania przy tym podniecenia emocjonalnego i działania w określony sposób albo przynajmniej odczuwanie impulsu do takiego działania.
Cyril Bunt- instynkty te mają udział w powstawaniu cech przestępczego zachowania się (głód,sex, włóczęgostwo instynkt stadny, samo upokorzenia strach, ciekawość wstręt, radość, zakochanie. Polowanie, smutek, zabawa Każdy instynkt wytwarza specyficzną emocję, przestępstwa o charakterze impulsywnym są instynktowne nieplanowane, bardziej emocjonalne niż przemyślane. Pospolite przestępstwo młodzieży to przejaw powszechnych prymitywnych impulsów przekazanych instynktom lub pośrednie reakcje na te emocje. Jedyną właściwa drogą jest SUBLIMACJA-przesunięcie popędu z celu, którego nie można zrealizować bo złamalibyśmy obowiązek normy na inny zastępczy obiekt czynność. Sublimacja polega na wyćwiczeniu emocji . Większość przestępstw wpływa z niewłaściwego skierowania energią. Leczenia= skierowanie na właściwe tory. 2 etapy sublimacji: skanalizowanie (wyładowanie energii w sposób akceptowany społ.) uwznioślenie instynktu (skierowanie go na inny tor)
12.Psychodynamiczna koncepcja
Jest to podejście, które zakłada, że zachowanie obserwowalne (reakcje zewnętrzne) jest w większym lub mniejszym stopniu funkcją procesów wewnętrznych (ukrytych)Osobowość człowieka zawiera dwie antagonistyczne struktury motywacyjne:
Instynktownie zorientowaną sferę ID, nastawioną głównie na zaspokojenie podstawowych biologicznych potrzeb SUPEREGO - surowy, wywołujący poczucie winy, cenzor moralny zwany sumieniem. Jest uwarunkowane przez otoczenie. Zostaje ukształtowane w osobowości w procesie wychowania za pomocą identyfikacji, czyli wytworzenia własnego idealnego obrazuCiągły konflikt między instynktownie zorientowanym ID, a społecznie uwarunkowanymi dążeniami SUPEREGO łagodzi trzecia, pośrednia warstwa osobowości - EGO. Im lepiej rozwinięte EGO, tym lepiej zintegrowana struktura osobowości i tym łagodniejsze konflikty pomiędzy dwoma antagonistycznymi tendencjami Przystosowanie społeczne następuje w wyniku odpowiedniego ukształtowania przez otoczenie w pierwszych 5 - 6 latach życia dwóch warstw osobowości, które mają wpływ na ukierunkowanie podstawowej energii napędowej psychiki człowieka, jaka tkwi w ID, a więc warstwy EGO i SUPEREGO
Model psychodynamiczny - zaburzenia w relacjach interpersonalnych prowadzą do zaburzeń osobowości przez niezaspokojenie potrzeb psychicznych, zaburzenia równowagi procesów emocjonalnych. Zadanie resocjalizacji to uwrażliwianie osób znaczących w życiu dziecka w kierunku zwracania uwagi na potrzeby procesów emocjonalnych, których zaspokojenie zapewnia właściwy rozwój i dojrzałość społeczną.
13.Behawioryzm
Koncepcja behawiorystyczna - szuka przyczyn zachowania się człowieka nie tyle w osobowości, ile w zewnętrznym jego środowisku. Zachowanie się człowieka - według tej koncepcji - jest sterowane przez środowisko, w którym istnieją różne bodźce stanowiące nagrody i kary. Manipulowanie karami i nagrodami powoduje modyfikację ludzkiego zachowania.
W teorii uczenia się zawarte jest założenie ze zachowania zależne ujawniają się ponieważ są nagradzane lub są postrzegane przez osobę ucząca się jako przynoszącą nagrody. teorie behawioralne zachowaniowe- nieprzystosowanie społeczne polega na przejawianiu zachowań takich jak kłamstwo nieposłuszeństwo ucieczki alkoholizm, większość zachowań ludzkich jest wyuczonych np ucieczki ze szkoły spowodowane są tym ze uczeń boi się szkoły, model behawioralny w resocjalizacji wyraża się tzw systemami punktowymi zmierzającej poprzez preferowanie zachowań pożądanych a unikanie niepożądanych do modyfikacji zachowań zgodnie z życzeniami twórców.
1.Założenia behawioryzmu:
-człowiek jest układem zewnątrzsterownym, jego zachowanie jest całkowicie kontrolowane przez środowisko zewnętrzne,
-dzięki odpowiednim sposobom manipulacji środowiskiem można modyfikować reakcje ludzkie,
-system kar i nagród decyduje o tym czego człowiek unika i do czego dąży
-procesy psychiczne nie odgrywają żadnej roli w nawigowaniu ludzkim zachowaniem, w żaden sposób nie wpływają na człowieka.
Konsekwencje stosowania kar:
-kara nie eliminuje zachowań niepożądanych, jedynie tłumi je i wycofuje na pewien czas,
-kara generalizuje proces hamowania i uogólnia go
15.Współczesne koncepcje w reso
a)komuny terapeutyczne-zwane także „społecznościami terapeutycznymi” powstały po II wojnie światowej, jako metoda zastępcza w terapii znerwicowanych żołnierzy (z powodu braku fachowego personelu). Polegała ona na wzajemnym leczeniu się samych pacjentów.
Pierwszym, który opracował teorię uzasadniającą skuteczność oddziaływania komun terapeutycznych był M. Jones (1952).
Główną teoretyczną przesłanką teorii uzasadniającej skuteczność społeczności terapeutycznej jako metody psychokorekcyjnej jest stwierdzenie, że istota wszelkich zaburzeń psychicznych tkwi w nieodpowiednim pełnieniu ról społecznych, zamiast zatem stosować typowe dla modelu medycznego metody oddziaływania jeden na jednego, tzn. lekarza (terapeuty) na pacjenta (wychowanka), w celu zaprowadzenia w nim ładu wewnętrznego, ów wewnętrzny ład starano się zaprowadzić w każdej poddawanej resocjalizacji jednostce poprzez poprawienie jej stosunków z innymi ludźmi (przede wszystkim zaś z rówieśnikami). Najlepszą drogą do osiągnięcia tego celu wydaje się uczestnictwo w społecznościach terapeutycznych Najbardziej znanym zakładem, który najwcześniej całą swą działalność oparł na tym modelu oddziaływań, był Highfields Program w New Jersey
b)koncepcja Quaya- KONCEPCJA OUAYA-differential treatment opiera się na teoriach psychicznych mówiących o związkach między cechami osobowości a podatnością na przestępstwo. Skłonność do przestępstwa i rodzaj aktywności kryminalnej jest zdeferminowany nie 1 cechą osobowości ale wpływa na to wiele płaszczyzn – 4 najwazniejsze
1)zbiór postaw opinii, zachowań wyrażających brak uspołecznienia i związków emocjonalnych (typ nieadekwatny niedojrzały)
2) otwarcie złośliwe agresywne zachowania + poczucie winy lęku , nieszczęścia kłopotów (typ neurotyczny konfliktowy)
3)akceptacja standardów i zachowań pod kulturowych – socjalizacja podk. I związki emocjonalne ze środowiskiem podk. (typ z socjalizowany w obrębie pod kultury)
4) niedojrzałość i nieadekwatność nieumiejętność sprostania podkl. Zachowania (typ nie z socjalizowany agresywny lub psychopatyczny)
1+3 niedojrzały ze skłonnością do identyfikacji z podkultura przestępcza (typ niedojrzale zorientowany na pod kulturę) koncepcja ta etykietuje ludzi
c)Ekonomia punktowa- System punktowy (żetonów): zachowanie odpowiednie przenosi się na punkty.
Ekonomia punktowa na przykładzie ZP w Pszczynie
Pod koniec lat 80 – tych regulamin punktowej oceny wychowanków znacznie uproszczono i zastosowano następujące kryteria:
-zaangażowanie i aktywność w pracy, nauce oraz w czasie zajęć internatowych 0 – 2 pkt.
-przestrzeganie regulaminu (dyscyplina, poszanowanie mienia itp.) 0 – 2 pkt.
-kultura osobista 0 – 2 pkt.
-stosunek do przełożonych i kolegów 0 – 2 pkt
-udział w pracach na rzecz zakładu i środowiska 0 – 2 pkt.
-szczególne osiągnięcia i postawy zasługujące na wyróżnienie (na wniosek dyrektora lub kierownika działu) 0 – 2 pkt.
Skala:
0 – przeciętny, niczym nie wyróżniający się
1 – dobry, nie stwarzający problemów
2 – bardzo dobry, wyróżniający się.
Wychowanek oceniany był w poszczególnych działach, a ocena zbiorcza decydowała o uzyskanych wyróżnieniach osobistych i dla całej grupy. Za zdobycie minimum 24 pkt. wychowanek miał możliwość skorzystania z przepustki lub brania udziału w imprezach poza terenem zakładu. Przywileje wynikające z uzyskania określonej ilości punktów mogły zostać zawieszone, gdy wychowanek popełnił rażące wykroczenie przeciwko regulaminowi.
Warta podkreślenia jest zasada, że regulamin przyznawania punktów był całkowicie jawny i akceptowany przez wychowanków. Istotne jest także to, że wychowanek otrzymuje wymierną, konkretną nagrodę za otrzymane punkty, jak również to, że musi na tę nagrodę czekać cały miesiąc, gdyż dopiero po miesiącu następowało rozliczenie punktów. Zapewniało to jednak tylko zewnętrzne przystosowanie się do warunków panujących w zakładzie.
d)Koncepcja kognitywno-behawioralna
Celem tej koncepcji jest poszukiwanie i manipulowanie bodźcami na które jest wrażliwy pacjent. Podstawowe znaczenie ma zidentyfikowanie czynników nagradzających i karzących, oraz operowanie nimi w celu wygaszenia zachowań niepożądanych. Ważne jest akceptowanie podmiotowości osoby wychowanka jako indywidualności i odrębności psychologicznej.
-oddziaływanie na rodzinę: Rodzina jest grupą pierwotną. Stosunki emocjonalne w niej nabywane noszą znamiona trwałości i zarazem niepowtarzalności. Istotne jest to co się dzieje miedzy członkami rodziny, a w szczególności komunikacja między nimi. Celem jest więc zmiana wzorów komunikacji w rodzinie. Najważniejszym zadaniem jest doprowadzenie do takiej zmiany struktury rodziny, aby była ona zdolna do samodzielnego radzenia sobie z problemami. Struktura rodziny jest zespołem funkcjonalnych wymagań, które organizują sposób zachodzenia interakcji pomiędzy członkami rodziny. Zaburzenie zaczyna rozwijać się kiedy struktura rodziny jest za mało elastyczna , uniemożliwia jej przystosowanie się do zmian rozwojowych lub wymogów otoczenia.
-zastosowanie w kurateli: kuratela to metoda indywidualnego i społecznego oddziaływania wychowawczego na nieletniego w warunkach naturalnego środowiska społecznego w celu doprowadzenia do poprawy i ukształtowania prawidłowych postaw i cech charakteru człowieka. Istotą jest stwarzanie i wdrażanie podopiecznego w coraz to nowe sytuacje uczące go i powodujące u niego zmiany w sferze systemu wartości, motywacji i postaw wobec innych ludzi. Oduczenie nieletniego zaspokajania swoich potrzeb w sposób społecznie nieakceptowany. Znaczenie ma indywidualne traktowanie każdego przypadku, gdyż każdy podopieczny jest inny i stanowi specyficzną osobowość.
-zastosowanie w zakładach poprawczych: Centralnym punktem zainteresowań jest traktowany indywidualnie wychowanek i jego osobowość. Podstawą oddziaływań jest poznanie wychowanka. W zakładzie zmierza się do ukształtowania warunków pozwalającym wychowankom na spontaniczne manifestowanie swych postaw i dążeń . Istotną sprawą jest stworzenie atmosfery bezpieczeństwa. Działanie polega więc na kontrolowaniu zachowań jednostki lub grupy społecznej i wykrywanie czynników powodujących niepokojące zmiany. W znacznej mierze opiera się na teorii uczenia się.
16.Organizacja procesu reso
a)pomiar początkowy- diagnoza wstępna (przyczyny niedostosowania, głębokość zdemoralizowania, pozytywy na których może opierać się proces reso)
instytucje zajmujące się diagnozą to pedagog szk. poradnia psych-ped, ośrodek diag- konsul, pogotowie opiek, schronisko dla n
b)wprowadzenie bodźca- wstępny dobór metod postępowania reso
c)pomiar kontrolny- diag weryfikujące
d)modyfikacja bodźca- ewentualna korekta metod postępowania
e)pomiar końcowy- diag ostateczna
f)indywidualny program reso konstruowanie i wdrażanie
cykl ten powinien trwać w czasie 2,5 - 3 lat
Strukturalna organizacja
Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich 26X1982 odnosi się:
-popełniających przestępstwa 13-17 lat (nieletni)
-podlegającym demoralizacji do 18 r ż (sąd rodzinny i nieletnich)
-osób dla których sąd stosuje środki wych i poprawcze do 21 r ż
Wyjątki:
art 10 p2 kk ukończone 15 lat popełnił zbrodnię- sądzony jak dorosły
17-18 lat popelnił występek – sądzony jako nieletni
a) art 6 środki które sąd może zastosować:
-upomnienie, zobowiązanie do określonego typu postępowania, odpowiedzialny dozór rodziców, dozór kuratorski, umieszczenie w rodzinie zastępczej, placówce opiek-wych lub resoc , zakład poprawczy (poważne przestępstwa)
Kodeks karny wykonawczy:
sposób regulaminowy, programowego oddziaływania, system terapeutyczny, więzień szczególnie niebezpieczny (poj cela, monitoring)
18 Reso przez wpływ grupy
-m samorządowa, kształtowania i przekształcania celów norm i struktury grupy, podnoszenia spoistości grupy
20.Wpływu osobistego
-Do metody wpływu osobistego należy: przykład osobisty, doradzanie wychowawcze oraz przekonywanie. Skuteczność oddziaływania resocjalizacyjnego w przypadku tej metody zależy od stosunku wychowawczego. Stosunek ten oznacza bezpośrednią interakcję między wychowawcą a wychowankiem, który może mieć charakter zewnętrzny lub wew. W typie zewnętrznym dominuje zachowanie wychowawcy oparte na przymusie, prestiżu lub nęceniu wychowanka nagrodą, natomiast stosunki o charakterze wew. oparte są na autorytecie wychowawczym. Metody wpływu osobistego wynikają z naturalnej skłonności człowieka do naśladowania innych osób mających uznanie i autorytet. Jeżeli postępowanie wychowawcy w różnych sytuacjach stanowi wzór do naśladowania, a jego osobowość może pomóc w zbudowaniu własnego modelu sukcesu życiowego wychowanków, to wpływ przykładu bywa znaczący w działalności opiekuńczo-wychowawczej
Znaczące w resocjalizacji są metody wpływu sytuacyjnego do których zalicza się: organizowanie doświadczeń uczących, uczenie wychowanka przewidywania skutków własnych zachowań oraz trening.Wychowawca powinien mieć świadomość ze na aktywność człowieka wywierają wpływ także doświadczenia, których dostarczają mu różne sytuacje społeczne.Organizacja doświadczeń polega na tym, aby ukazać wychowankowi następstwa jego zachowań w drodze odwołania się do jego minionych sytuacji społecznych.
23 Oddziaływania sytuacyjne
-Metody wpływu sytuacyjnego polega na oddziaływaniu pośrednim za pomocą sytuacji, które wychowawca może tworzyć, aby organizować doświadczenie wychowanków. Stosując tę metodę, należy jednak pamiętać, że o autentycznym doświadczeniu wychowanków można mówić wówczas, gdy ich zadowolenie lub niezadowolenie nie wynika
z jakiejkolwiek ingerencji wychowawcy, lecz stanowi konsekwencję ich postępowania w danej sytuacji życiowej. W grupie tych metod oprócz metody nagradzania i karania wychowawczego szczególne miejsce zajmuje metoda przydzielania funkcji i ról społecznych, kształcąca umiejętności współżycia społecznego i samorządności wychowanków. Modyfikując warunki określające sytuacje, w jakich znajdują się wychowankowie, wychowawca może wyznaczać:
- rodzaj zadań i obowiązków przydzielanych wychowankom
- rozmiar tych zadań i stopień ich trudności
- czas wypełniania zadań i obowiązków
- uprawnienia przyznawane wychowankom
- zakres swobody wychowanków
24.KARY I NAGRODY
Szczególnie ważną rolę w procesie wychowania odgrywają kary i nagrody czyli wzm. pozytywne i negatywne występujące po reakcji jednostki a więc w sytuacji warunkowania instrumentalnego. Warto zauważyć, ze kara nie eliminuje niepożądanych zachowań lecz je tylko tłumi a po pewnym czasie mogą one wrócić i to z nasileniem. Wykazano również, ze kara nie zmniejsza atrakcyjności karanego czynu, efekt kary jest tylko chwilowy o czym świadczy recydywa lub, że kary cielesne nie tłumią zachowań agresywnych ale je wzmacniają. Bardziej skuteczne jest pochwalenie dziecka za to że umył ręce niż nagana że ich nie umył przed jedzeniem. Według O.H. Mowrera skuteczność kary polega na tym, że wywołuje ona strach. . Również wygaszenie pewnych zachowań wdłg. Mawrera przez nie podawanie nagrody może prowadzić do tego, że wychowanek przeżyje rozczarowanie będące dla niego karą. Gdy normy i zasady uznawane społęcznie są zinternalizowane przez dziecko można racjonalnie wykorzystywać kary i wytworzyć opór na pokusy lub gdy normy zostaną przekroczone-silne poczucie winy.
Skuteczność oddziaływania nagród i kar zależy od takich czynników jak:
-kolejność ich występowania
-proporcje ilościowe i częstość stosowania
-nasilenie
jak i również od czynników społecznych takich jak:
-stosunków interpersonalnych między wychowankiem a wychowawcą
-od czynników wewnetrznych, osobowościowych
-lub od tego czy kara została wymierzona w sposób dyskretny czy przy publicznie.

26 Indywidualny program reso
I metryka (nazwisko , data ur, adres, pesel, dane opiekunów, syg akt, sąd klasa, nr ewidencyjny)
II dane o sytuacji (syt prawna rodzinna socjalna szkolna, przyczyny i przejawy niedostosowania)
III psychofizyka (sfera psych-walory, deficyty; sfera fiz-walory ,deficyty)
IV prog oddziaływań reso (co jak gdzie w jakim czasie)
28 Podkultura Tzw. „drugie życie” – zbiór niekontrolowanych, sekretnych zasad wyznaczających zachowania określonych grup w zakładzie karnym (Jedlewski) Antonimiczny układ norm, wartości i ról wytworzony przez wychowanków zgodnie z zasadami podkultury przestępczej.
grupy zorganizowane hierarchicznie
-git-ludzie (cele: *walka z prawem i jego instytucjami *solidarność wewnątrzgrupowa *ochrona godności i honoru człowieka / nie wolno kapować i być wydymanym)
-frajerzy-każdy kto nie należy do gitów. grypserzy gardzą frajerami, odmawiają im uprawnień oraz wymuszają stosowanie sie do zasad grypserskich, najłagodniej traktowani frajerzy w porządku(nie uczestniczą w podkulturze są lojalni wobec gitów) niekiedy tworzą konkurencyjną wobec gitów grupę festów(uważają że aby przetrwać nie wolno wchodzić w konflikty z administracją więzienną)
-cwele dno hierarchii, gwałceni szykanowani i prześladowani bez ograniczeń
29 Ortodydaktyka
stałą się w naturalny sposób działem PS dział zajmuje się nauczaniem dzieci i młodzieży z odchyleniem od norm. Która na skutek zaburzeń rozwojowych ma znaczne trudności ze zdobywaniem potrzeby wiedzy i umiejętności Celem jest dostosowanie procesu nauczania do specyficznych potrzeb i psychofizycznych właściwości jednostki odchylonych od normy. Kiedunki oddziaływań ortodydaktyki: wzbudzenia zainteresowania nauka, wzbudzenia poczucie bezpieczeństwa w zakresie środowiska szk., dostosowanie treści organizacji nauczania do możliwości uczniów, stosowanie metod ułatwiających integrację z rówieśnikami, akcentowanie elementów wychowawczych. W nauczaniu dzieci wykolejonych społecznie ortodydaktycznych zmierzają do wyrównania wypaczonych antyspołecznych postaw uczniów ułatwienia im przystosowania się do zadań społ. Ortodydaktyka różni się do dydaktyki , podkreśla znaczenia osobowości nauczyciela dominuje znaczenia elementów wychowawczych , kładzie nacisk na specyficzne potrzeby dziecka, elastyczne dostosowanie treści dydaktycznych do wymagań ucznia. ZASADY ORTODYDAKTYKI:1)zasada pomocy i wzajemnego zaufania pomoc w przezwyciężaniu obawy przed kompromitacją przezwyciężanie niechęci i nienawiści do szkoły, poprawa interakcji w zespole szkolnym, pomoc w zadaniach, wyrównywaniu braków, aktywizacji(przez ten cały czas trwa proces resocjalizacji) zasada indywidualizacji – zmierza do rozwoju, wzmocnienia elementów osobowości wpływających na motywację dziecka (ucznia wola popędy) i które uległy odchyleniu od normy w rozwoju zasada dominacji wychowanka : uczeń nie może być negatywnie nastawiony do nauki:1)plan pracy szkoły uwzględnia konkretny program wychowawczy 2)plan pracy ustala z punktu widzenia potrzeb wychowawczych 3)baczne traktowanie wszystkich momentów w życiu szkoły, które mogą wpływać na kształtowanie postaw dziecka zasada aktywności : aktywność nauczyciela skierowana na wzbudzanie aktywności pozytywnej ucznia (w przeciwnym wypadku obróci się przeciw nauczycielowi i szkole) zasada dostosowania zadań do możliwości poznawczych uczniów: stała pomoc i zachęta ze str. Nauczyciela, urozmaicenie lekcji zmianą prowadzenia zajęć, odpowiednie dostosowanie wyglądu sali lekcyjnych itd. Zasada treści kształcących: uzupełnienie braków w wiadomościach (normy moralne, zasady współżycia)z materiału eksponować szczególnie kształcące treści, treści nauczania dostosowywać do sytuacji wych. Dziecka(nadpobudliwość zachowania, przedmioty o wartościach dyscyplinujacych (*reguły gier sportowych)prognozowanie przyszłości- kształtowanie uzawodniające) zasada nauczania zespołowego: metoda ośrodków pracy De voly metoda nauczania programowego-samatona
30 Krakowska szk reso
J Konopnicki(krakowska): próby uściślenia definicji niedostosowania społ w kier odróżnienia pozytywnego i destruktywnego wykolejenia społ *opracowanie licznych narzędzi diagnostycznych *zaznacza sie tam wyraźna psychologizacja badań ped bez prób uczynienia z reso odrębnej gałęzi wiedzy ped *kontynuator B Urban

no Dawid...postarałeś się Kwadratowy

jestem pod wrażeniem...milo ze zaczales sie udzialac na forum i od razu w tak pozytywnie...no dzieki za sciagi w imieniu wlasnym i calej reszty Wesoly

Normalnie dziewiczy post Dawideusza Mruga

i jak najbardziej pozytywny !!

Gość

Podoba mi się ten pomysł z wrzucaniem notatek, dlatego dokładam trochę swoich.

Metody rehabilitacji dzieci z uszkodzeniem mózgu
Jest dużo metod rehabilitacji dzieci z porażeniem mózgowym . Osobiście wolę określenie - dzieci z uszkodzeniem , skaleczeniem mózgu. Myślę, że to dobrze, ponieważ każdy może wybrać dla swojego dziecka właściwą formę usprawniania swojego dziecka.
Poniżej zamieszczam opisy najbardziej znanych metod rehabilitacji.

Metoda Glenna Domana.

Metoda ta jest kontynuacją metody Faya. Powstała w wyniku działalności fizjoterapeuty Glenna Domana. W 1976 roku założył on Instytut Faya w Filadelfii (tzw. Instytut Budowania Ludzkich Możliwości).
W metodzie tej wychodzi się z założenia, iż na drodze rozwoju zdrowego dziecka pojawia się sześć najważniejszych obszarów, służących do pełnego funkcjonowania istoty ludzkiej. Są nimi: wzrok, słuch, dotyk, ruch, mowa oraz sprawność rąk.
W metodzie Domana przyjmuje się wczesne usprawnianie dzieci. Ma ono doprowadzić do tego, by nieuszkodzona część mózgu, przyjęła zadania jego uszkodzonej części. Na pierwszy plan wysuwa się tu koncepcję inteligencji. Zaznacza się przy tym, że mózg rośnie i wtedy doskonale się rozwija, gdy poza jego indywidualnymi możliwościami maksymalnie zapewnia mu się ze strony otoczenia wszystkie możliwości dla rozwoju ruchu, mowy, zdolności manualnych.
Metoda Domana wyróżnia cztery bloki rozwojowe, w ramach których dokonuje się usprawnienie. Wymienia się zatem:
- Blok rozwoju fizjologicznego, w zakresie którego proponowane jest spożywanie dużej ilości witamin.
- Blok rozwoju intelektualnego zmierzający do ciągłego doskonalenia intelektu, dzięki przekazowi „bitów inteligencji”.
- Blok rozwoju społecznego przygotowujący do życia w społeczeństwie poprzez podanie zasad i norm współżycia społecznego i troskę o rozwój emocjonalny.
- Blok rozwoju fizycznego zakładający osiąganie doskonałości fizycznej za pomocą pełzania, raczkowania, poprawnego chodzenia, ćwiczeń gimnastycznych.
Usprawnianie metodą Domana stanowi zatem bodźcowanie mózgu odpowiednimi sygnałami. Dzięki np.wielosensorycznej stymulacji następuje rozwój poszczególnych zmysłów: dotyku, smaku, wzroku, słuchu.
* K.J.Zabłocki „Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i terapii”, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1998, str.56-59

Metoda SI ( sensory integration )

Inną kompleksową metodą rehabilitacyjną jest metoda nazywana SI (z ang. sensory integration), czyli integracja sensoryczna. Została opracowana przez psychologa Jean Ayres, która prowadziła prace badawcze i leczyła osoby ze schorzeniami neurologicznymi w Instytucie Badań Mózgu Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles. Metoda ta polega na integracji czynności zmysłów z właściwą reakcją ruchową. Jest to możliwe dzięki procesom dokonujących się w mózgu każdego człowieka, polegającym na odbieraniu, rozpoznawaniu, przetwarzaniu, odpowiednim interpretowaniu już posiadanych informacji, które mózg czerpie ze zmysłów, a następnie odpowiada właściwą reakcją ruchową. Dzięki wieloletniej praktyce i doświadczeniu J. Ayres opracowała sposoby oraz zasady rehabilitacji przeznaczonej dla dzieci z dysfunkcjami psychoruchowymi. Od roku 1980 stosowany jest test południowokalifornijski (Test-SCSIT), który określa bardzo dokładnie rodzaj zaburzenia ruchu oraz czucia. Na podstawie przeprowadzonych badań i wyników testu opracowuje się dokładne wskazówki terapeutyczne dla każdego dziecka. Rehabilitacja, zależnie od potrzeb, obejmuje stymulację poszczególnych zmysłów np. motoryki dużej, motoryki małej, percepcji, koordynacji wzrokowo-ruchowej itp. Głównymi kierunkami w rehabilitacji są procesy hamowania, eliminowania lub ograniczania drogą stymulacji negatywnych bodźców, które występują przy nadwrażliwości układu zmysłów np. nadpobudliwości ruchowej, trudnościach w koncentracji uwagi, oraz dostarczaniu bardzo silnych, różnorodnych bodźców przy niedostatecznej wrażliwości układu zmysłów np.; zaburzeniach ruchowych, percepcji i koordynacji.
Jean Ayres w swojej metodzie rehabilitacyjnej skupiła uwagę nie tylko na sposobach postępowania z dzieckiem, u którego występują zaburzenia układu nerwowego, ale również na zaburzeniach emocjonalnych, wynikających z nieustannego poczucia niepewności. Uważa, że neurologiczne zaburzenia są dostatecznym upośledzeniem, ale na szczycie tych zaburzeń dziecko zwykle ma dodatkowe upośledzenie, którym jest negatywne samowyobrażenie. Istnieją trzy przyczyny negatywnego samowyobrażenia: to, w jaki sposób funkcjonuje układ nerwowy, poczucie frustracji i niewystarczalności, które pojawia się wtedy gdy dziecko nie potrafi wykonać dobrze czegoś oraz gdy inni ludzie negatywnie reagują na to, co dziecko zrobiło .
Stymulacja dziecka polega na dostarczaniu odpowiednich bodźców poszczególnym zmysłom najczęściej podczas zabawy lub wykonywania określonego zadania. W rehabilitacji biorą udział przede wszystkim rodzice, którzy otrzymują od terapeuty wskazówki i zalecenia dotyczące zasad postępowania z ich dzieckiem. Jednak rodzice bez fachowej pomocy specjalistów i wykorzystania odpowiedniego sprzętu rehabilitacyjnego nie są w stanie samodzielnie pomóc swojemu dziecku. Wraz z nimi współpracują psycholodzy, pedagodzy, logopedzi oraz rehabilitanci. W województwie katowickim tylko jeden Ośrodek Rehabilitacyjno-Wychowawczy (ul. Ułańska 5a w Katowicach) ma prawie całkowicie wyposażoną salę rehabilitacyjną do SI.

Większość ośrodków specjalistycznych województwa dysponuje odpowiednim sprzętem rehabilitacyjnym, umożliwiającym wykorzystywanie tylko elementów terapii SI w rehabilitacji dzieci. Spowodowane jest to brakiem środków finansowych, odpowiednio dużych sal w których można zainstalować specjalistyczny sprzęt, a także niewielką liczbę terapeutów mających odpowiednie kwalifikacje pozwalające pracować tą metodą. Ze względu na zabawowy charakter terapii elementy metody SI chętnie są wykorzystywane przez terapeutów i rodziców w pracy z dziećmi.

napisane przez: Małgorzata Kantyka

Metoda Bobathów

Karel i Berta Bobath są Czechami mieszkającymi w Londynie. W latach czterdziestych zaczęli rozwijać i stosować nową, opracowaną przez siebie metodę rehabilitacyjną o charakterze neurorozwojowym. Swoją koncepcję oparli na wnikliwej obserwacji dorosłych pacjentów oraz dzieci w różnym wieku u których nastąpiły zmiany w prawidłowym funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego. Porównując i analizując przebieg prawidłowego rozwoju oraz nieprawidłowego rozwoju psychomotorycznego noworodka, niemowlęcia i dziecka, opracowali studium zachowań rozwojowych, które służy ocenie stopnia dojrzałości OUN i ocenie jego funkcjonowania . Poprzez ocenę stopnia dojrzałości OUN można wcześnie wykryć patologiczne zaburzenia związane z rozwojem ruchu oraz zaprogramować postępowanie rehabilitacyjne. Postępowanie rehabilitacyjne oparte jest na twierdzeniu, że cała działalność ruchowa człowieka jest odruchowa, czyli u każdego zdrowego dziecka na danym etapie rozwoju występują fizjologiczne odruchy. U dzieci z uszkodzeniami układu nerwowego pewne odruchy fizjologiczne nie występują w ogóle, inne są patologiczne. Celem usprawniania jest rozwinięcie odruchów prawidłowych oraz hamowanie odruchów patologicznych z jednoczesną normalizacją napięcia mięśniowego. Wszystkie ruchy muszą być kontrolowane rękami terapeuty. Powinny być wprowadzane stopniowo i wolno tak, aby dziecko mogło włączyć się do terapii. Terapeuta ściśle współpracuje z rodzicami dziecka, uczy ich nie tylko sposobów prowadzenia ćwiczeń z dzieckiem, ale uczy zabiegów pielęgnacyjnych, stanowiących nieodłączną część postępowania usprawniającego. Najważniejszym elementem w tej metodzie jest program usprawniania. Musi on być opracowany indywidualnie dla każdego dziecka oraz dostosowany do jego możliwości i potrzeb. Musi zapewniać poczucie bezpieczeństwa, motywować do ćwiczenia, a także ułatwiać utrwalanie nowo nabytych umiejętności. Wraz z postępami rehabilitacyjnymi ćwiczenia są modyfikowane.
Metoda Bobathów stosowana jest prawie we wszystkich placówkach specjalistycznych na terenie województwa katowickiego. Opracowany przez Bertę i Karela Bobathów sposób rehabilitowania dzieci z mózgowym porażeniem i dorosłych z zaburzeniami OUN jest logiczny, zwięzły, nie wymaga zakupu dużej ilości drogiego sprzętu rehabilitacyjnego. Ponadto jest naturalny, indywidualnie opracowany dla każdego dziecka, co przynosi efekty, na które tak bardzo czekają rodzice. Metodę tę stosują przede wszystkim rehabilitanci, ale także logopedzi, pedagodzy i psycholodzy. Wszyscy specjaliści, którzy pracują tą metodą muszą ukończyć kurs NDT-Bobath. Kurs taki organizowany jest również na terenie naszego województwa i - mimo że kosztuje dużo - cieszy się coraz większą popularnością w kręgach różnych specjalistów. Jedyną przeszkodą uniemożliwiającą rozpowszechnienie wśród wszystkich specjalistów tej formy terapii, jest ograniczona liczba kursów i miejsc uczestnictwa w nich. Problemy dzieci z zaburzeniami układu nerwowego są bardzo rozległe i dotyczą wszystkich sfer rozwoju psychomotorycznego. Jeżeli dziecko ma kłopoty w poruszaniu się, a oprócz tego występują u niego jeszcze inne deficyty związane ze zmysłami, to z pewnością nie ma ono szans na prawidłowy rozwój psychomotoryczny. Dla takich dzieci niezwykle istotne jest jak najszybsze zdiagnozowanie ich przez lekarzy oraz wczesne rozpoczęcie terapii z rehabilitantem, logopedą, pedagogiem i psychologiem. Szybko podjęta i właściwa współpraca wielu specjalistów daje szansę na wyleczenie dziecka lub przynajmniej na ograniczenie deficytów.
Omówione wyżej metody rehabilitacyjne mają charakter kompleksowy, to znaczy, że wykorzystują zasadę wielofunkcyjnego usprawniania dziecka z zaburzeniami układu nerwowego, skupiając się nie tylko na rehabilitacji ruchowej, ale także na usprawnianiu wszystkich zmysłów i zaburzeń natury emocjonalnej. Różnią się między sobą metodami, zasadami, sposobami oraz środkami, które wykorzystują do terapii. Ze względu na braki w wyposażeniu w sprzęt rehabilitacyjny lub ograniczoną liczbę fachowców mogących pracować daną metodą oraz przeszkody natury technicznej, organizacyjnej i finansowej w ośrodkach naszego województwa do rehabilitacji dzieci wykorzystuje się tylko elementy poszczególnych metod. Trzeba pamiętać, że nie każdą z nich można zastosować w całości, gdyż rehabilitacja dziecka nie przyniesie pożądanego skutku. Dlatego specjaliści wybierają dla każdego dziecka indywidualnie te elementy poszczególnych metod, których zastosowanie zapewnia kompleksowe usprawnianie. Oprócz tego każdy specjalista współpracujący z rodzicami dziecka musi mieć na uwadze ich sytuację materialną i możliwości podjęcia przez rodzinę obowiązków wynikających z rehabilitacji, aby prowadzony proces usprawniania był dla dziecka jak najbardziej korzystny.

Małgorzata Kantyka

Metoda Voyty

Sprawność psychomotoryczna człowieka zależy od wielu czynników związanych m. in.: ze stanem psychicznym, sprawnością narządów wewnętrznych itd. Zasadniczy fundament jednak dla osiągania doskonałości psychoruchowej stanowi skomplikowany proces koordynacji nerwowo-mięśniowej, a głównie jakość napięcia mięśni i jego rozkład na ciele człowieka. Omawiana sprawność jest wynikiem dynamicznego dojrzewania układu nerwowego we wczesnym oraz rozwój jego możliwości w późniejszym okresie życia. Te zmiany w układzie nerwowym warunkują osiąganie sprawności ruchowej, głównie w zakresie umiejętnego przeciwdziałania sile grawitacji oraz "ruchu do przodu" umożliwiającego realizowanie własnych celów i zdobywania wrażeń zmysłowych. Te dwie sfery, ruchu i poznania warunkują pełen rozwój człowieka. W latach pięćdziesiątych XX wieku Vaclaw Vojta - czeski neurolog rozpoczyna prowadzić obserwacje dotyczące rozwoju sprawności psychoruchowej i występujących zaburzeń tego rozwoju. Vaclaw Vojta w badaniach podkreśla znaczenie plastyczności układu nerwowego, jego zdolności kompensacyjnych występujących w przebiegu całego życia osobniczego. Prace autora dotyczą rozpoznawania zagrożeń w rozwoju psychomotorycznym oraz możliwości i form terapii występujących nieprawidłowości. W zakresie diagnostyki Vaclaw Vojta podkreślając znaczenie sprawności psychomotorycznej jako funkcji prawidłowej struktury i sprawności układu nerwowego stworzył precyzyjny system obserwacji pacjenta. Badanie składa się z ilościowej i jakościowej oceny: a) zachowań podczas 7 reakcji, zmiany ułożenia ciała w przestrzeni stosowanych głównie u dzieci do 1 roku życia, b) motoryki spontanicznej, c) wybranych odruchów pierwotnych. Te obserwacje umożliwiają ocenę dysfunkcji nazwanej przez autora zaburzeniami centralnej koordynacji z uwzględnieniem jej stopnia jak i charakteru. W przypadku wykrytych zaburzeń Vaclaw Vojta proponuje jako terapię prioprioceptywną stymulację globalnych wzorców ruchowych. Autor przedstawia, że w dwóch kompleksach ruchowych: odruchowego obrotu i pełzania, zawierają się wszystkie elementy prawidłowego rozwoju postawy i motoryki ciała, to znaczy m. in.: prawidłowe ustawienie łopatek i obręczy barkowej, prawidłowe ustawienie miednicy, centrowanie stawów osiowych, prawidłowe ustawienie kręgosłupa. Wymienione elementy odgrywają zasadnicze znaczenie dla prawidłowego kształtowania i obciążania stawów, a więc stanowią istotny czynnik terapii również w dysfunkcjach układu więzadłowo-kostno-stawowego. Terapia jest mobilizacją układu nerwowego, w odpowiedzi dochodzi torowania prawidłowego ruchu, w którym ruchy kończyn poprzedzane są ruchami i stabilizacją tułowia. W terapii pojawiają się reakcje wegetatywne tak ważne i potrzebne u pacjentów z obniżoną sprawnością ruchową. Terapia wg Vojty ogólnie przedstawiając powinna być stosowana w zaburzeniach centralnej koordynacji i związanych z tym stanach dysfunkcji psychoruchowych tj.: od ciężkich postaci jakimi są mózgowe porażenia dziecięce, uszkodzenia rdzenia różnej etiologii, uszkodzenia nerwów obwodowych do zaburzeń płynności i koordynacji ruchu. Terapia wg Vojty stanowi również ważną formę leczenia usprawniającego w przypadku wtórnych zaburzeń centralnej koordynacji w układzie więzadłowo-kostno-stawowym. Pozytywna analiza metody Vojty obecna w literaturze fachowej pozwala przedstawić następujące wnioski o tej metodzie: 1) Precyzyjny, łatwy i tani system oceny zaburzeń sprawności psychoruchowej. 2) Skuteczny system terapii stanowiący jedną z głównych metod współczesnej koncepcji neurofizjologicznej rehabilitacji.

Metoda Peto

Istotę metody stanowi połączenie usprawniania leczniczego, psychopedagogicznego oraz różnych form adaptacji społecznej. Głównym zaś jej celem jest przygotowanie niepełnosprawnego dziecka do samodzielnego życia.
Usprawnianie dzieci metodą Peto rozpoczyna się stosunkowo wcześnie. Dokonuje się ono w systemie tzw. ”dyrygowanego nauczania”. Kluczową rolę w tym usprawnianiu pełni „dyrygent”, osoba prowadząca zajęcia z dziećmi. Jego zadaniem jest realizowanie wyznaczonego programu, łączącego elementy pedagogiki i terapii.
Podstawową formę pracy „dyrygenta” są ćwiczenia „rytmicznej stabilizacji”. Polegają one na głośnym, chóralnym i wspólnym z „dyrygentem” opisie słownym wykonywanych ruchów, w celu utrzymania uzyskanej pozycji.
Ważne jest, by podczas „rytmicznej stabilizacji” „dyrygent” nie wykonywał manualnych ćwiczeń z dzieckiem. Ruch dziecka sterowany jest jedynie głosem dla zwiększenia świadomości wykonywanej funkcji.
Program postępowania opracowany szczegółowo, przeprowadza się przez odpowiednio dobrany zespół. Stanowią go dwie osoby wykwalifikowane i pięciu studentów.
W zamierzeniu metody Peto - dzieci każdego dnia powinny zdobywać nową umiejętność.
Wyposażenie sali, w której odbywają się zajęcia cechuje prostota i funkcjonalność jej umeblowania. Charakterystyczna cecha metody Peto to szczebelkowa budowa mebli, spełniających wielufynkcyjne role w usprawnianiu (służą do chwytu, utrzymania pozycji).
W metodzie Peto dąży się do integracji oddziaływań polegających na tym, by przyswajanie nauki szkolnej było łączone razem z ćwiczeniami ruchowymi. Metoda ta jest bardzo skuteczna w usprawnianiu fizycznym dziecka z m.p.d. Stwarza ona warunki do równoległego i pełnego rozwoju, wywiera również wpływ na psychospołeczne postawy.
Zarzuca się metodzie, iż umieszczanie dzieci w ośrodkach Peto w izolacji od rodziców i środowiska rówieśników, utrudnia w przyszłości integrację międzykoleżeńską oraz psychicznie obciąża dziecko. W Polsce Instytut Peto działa obecnie bardzo prężnie w Krakowie.
* K.J.Zabłocki „Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i terapii”, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1998, str.51-55

Metoda Faya

Metoda hipotetycznie zakłada, że rozwój ruchowy dziecka przebiega etapami.
Najniższym stopniem tego rozwoju jest pełzanie homologiczne (jak u żaby). Podczas tego etapu kończyny dziecka poruszają się jednocześnie. Drugi etap stanowi homolateralne pełzanie. Wtedy to kończyna górna i dolna porusza się jednocześnie po tej samej stronie ciała (jak u salamandry). Ostatnim etapem rozwoju ruchowego jest pełzanie heterolateralne, tj.naprzemienne. Metoda Faya zaleca stosowanie tych wzorców usprawniania w zależności od możliwości ruchowych dziecka na danym etapie.
W czasie usprawniania metodą Faya korzysta się dodatkowo ze środków służących obniżaniu spastyczności oraz pomocnych w opanowaniu mimowolnych ruchów. Ćwiczenia w metodzie są trudne i wymagają wielokrotnego powtarzania w ciągu dnia.
* K.J.Zabłocki „Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i terapii”, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1998, str.55 – 56

Metoda Weroniki Sherbourne

Weronika Sherbourne w latach 60 opracowała metodę pod nazwą „Ruch Rozwijający”. Korzeni metody należy szukać u R.Labama – twórcy gimnastyki ekspresyjnej, a także w doświadczeniach samej autorki. Celem metody jest wspomaganie prawidłowego rozwoju dziecka i korekcja jego zaburzeń. Stąd ważne miejsce w metodzie zajmuje wielozmysłowa stymulacja psychomotoryczna i społeczna, oparta o ruch, jako czynnik wspomagania.
Proponowany terapeutyczny system ćwiczeń wywodzi się z okresu wczesnego dzieciństwa z tzw. baraszkowania, które zawiera w sobie element bliskości fizycznej i emocjonalnej. Jest to zdaniem W.Sherbourne naturalna potrzeba dziecka do zaspakajania tych potrzeb, poprzez kontakt z osobami dorosłymi. Powstałe podczas ćwiczeń doznania wypływające z własnego ciała i odczuwanie go w kontekście z elementami otoczenia, dają dziecku poczucie jego indywidualności.
Cechą charakterystyczną metody jest rozwijanie przez ruch: świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego, świadomości przestrzeni i działania w niej oraz dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi kontaktu.
Metodę W.Sherbourne traktuje się często jako formę niewerbalnego treningu interpersonalnego. Zajęcia odbywają się indywidualnie bądź grupowo i trwają ok.30 minut. Partnerami dziecka bywają często ich rodzice. Dzieci nie są jednak przymuszane do uczestnictwa w zajęciach.
W metodzie wyróżnia się cztery grupy ćwiczeń:
• ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała
• ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie
• ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z partnerami grupy
• ćwiczenia twórcze.
Metoda W.Sherbourne zalecana jest dzieciom o zaburzonym schemacie ciała. W proponowanych ćwiczeniach dochodzi do integracji własnego ciała i jego poznania (ważne tu jest wyczucie centralnej części ciała tj.brzucha i tułowia). Poczucie wzajemnej bliskości ćwiczących partnerów, ułatwia akceptację niedoskonałej cielesności dziecka. Ćwiczenia dają poczucie bezpieczeństwa oraz zaufania do siebie i do innych. Wykonywane w grupie, budują więzi grupowe i interpersonalne.
Zajęcia metodą W.Sherbourne stanowią element doskonałej zabawy. Dając chwile odprężenia, są czynnikiem w rozładowaniu napięć i tym samym obniżają spastyczność.

* K.J.Zabłocki „Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i terapii”, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1998, str.69-70

Hipoterapia

Hipoterapia stanowi „proces usprawniania psychoruchowego dzieci, młodzieży i dorosłych z różnymi schorzeniami i zaburzeniami rozwojowymi”. Wartość terapeutyczna jazdy konnej znana była już w starożytności, dopiero jednak w latach 50 obecnego stulecia hipoterapię zaczęto wykorzystywać w dziedzinie medycyny (w neurologii, ortopedii i psychiatrii).
Zajęcia z hipoterapii zawsze przebiegają pod kontrolą lekarza. Prowadzący je terapeuta powinien posiadać praktykę przy obchodzeniu się z koniem. Terapeuta w czasie jazdy konnej spełnia rolę asekurującą, zapewniając bezpieczeństwo. W czasie jazdy idzie on zawsze po słabszej stronie dziecka, podtrzymuje je, kontroluje jego postawę i wykonuje z nim ćwiczenia.
W hipoterapii bierze się też pod uwagę odpowiednie cechy konia. Ma to być koń łagodny, posłuszny, o odpowiedniej budowie i wieku (7-10 lat).
Pośród zajęć z hipoterapii wymienia się etap wstępny, którego celem jest oswojenie dziecka z koniem, oraz zajęcia usprawniające na koniu. W programie hipoterapii wykorzystuje się stęp konia, jego spokojny marsz, albo kłus, w przypadku gdy dziecko pewnie umie się utrzymać na koniu, nie tracąc równowagi w czasie jazdy i zmiany kierunku.
W.Kuprian zauważa, że wzorzec ruchowy dziecka siedzącego na koniu odpowiada ruchom konia w stępie. Następują tu naprzemienne wychylenia i prostowania miednicy, ruchy ciała w przód i w tył oraz lekki ruch rotacyjny całego kręgosłupa. Elementem terapii są także dodatkowe wymachy nóg w trakcie jazdy konnej. Zajęcia z hipoterapii stabilizują i wzmacniają wzmożone napięcie mięśniowe. Zasadniczą zaletą hipoterapii jest to, że dzieci wykonują w jej trakcie takie ćwiczenia, które w innych warunkach sprawiają im duże trudności.
Przeciwwskazaniem do stosowania hipoterapii jest m.in. utrwalony przykurcz mięśni przywodzicieli uda, nieopanowany przez dziecko strach przed koniem i jazdą konną, występowanie padaczki w przypadku jej napadów.
Hipoterapia stanowi atrakcyjną formę usprawniania dzieci i znacząco wpływa na sferę psychospołeczną dziecka. Zajęcia usprawniające występujące w tak prowadzonej formie motywują dziecko do współpracy w usprawnianiu.
Ponieważ odbywają się w warunkach naturalnych (np.w lesie, na łące), udostępniają dziecku również kontakt z przyrodą.
* K.J.Zabłocki „Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i terapii”, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa